De eerste paal

Stel je voor, 100 jaar geleden wordt hier een paal geslagen voor een spiksplinternieuw schoolgebouw! Onze Willem van Oranjeschool! Of niet?

Er gaat een lang geschiedenisverhaal aan vooraf.

Oud schoolhoofd Jur Visser vertelt:

Dr. A. Kuyperschool voor gereformeerd lager onderwijs’ 1922 – 2022

Op 22 september 2021 is het 100 jaar geleden, dat de eerste paal geslagen werd van ons schoolgebouw. Om de ontstaansgeschiedenis van deze school te kunnen begrijpen, moeten we terug in de tijd.
In de 19de eeuw ontstond de verzuiling van onze samenleving. Liberalen, rooms-katholieken, socialisten en protestanten waren allemaal overtuigd van het eigen gelijk en eisten in de toenmalige maatschappij een plek op. De tegenstellingen tussen de zuilen was zo groot dat het gevecht om
vrijheid van onderwijs de Schoolstrijd genoemd werd. In 1920 kwam het uiteindelijk tot financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs. Voor 1920 mochten mensen ook al een school los van de overheid oprichten mits men zelf de kosten van de bouw en de exploitatie betaalde. Dat
veranderde in 1920. In Haarlem hadden we al in 1860 een ‘Vereniging Christelijk Nationaal Onderwijs’ met een school aan de Bakenessergracht. Het gebouw staat er nog. Particulier betaald en in stand gehouden.
In 1885 werd de ‘Vereniging tot Stichting en Instandhouding van Scholen met de Bijbel’ opgericht.
Een anonieme sponsor betaalde de ‘Christelijke School’ in de Antoniestraat. Het gebouw staat er nog, nu met woonfunctie.
In 1910 realiseerde ‘Stichting Noorderkerk’ aan de Velserstraat de Noorderschool met particulier geld. Het gebouw staat er nog en functioneert nog steeds als school (De Werkschuit).
De 19de eeuw kenmerkte zich door afscheidingen van de grote Hervormde Kerk. De protestanten raakten verdeeld. De gereformeerde kerken ontstonden, ook in Haarlem. De gereformeerden wilden
eigen scholen stichten waarin de rechtzinnige uitleg van de Bijbel ‘richtsnoer’ zou zijn. Natuurlijk werd er een vereniging opgericht met de naam ‘Groen van Prinsterer’ naar de 19de eeuwse voorvechter van christelijk onderwijs. De vereniging stichtte in 1892 aan Jansweg 83 haar eerste gereformeerde Groen van Prinstererschool. Dát gebouw staat er niet meer.
Toen vanaf 1918 de gereformeerde woningbouwvereniging ‘Patrimonium’ een wijk ging bouwen op de gronden ‘Rozenhage’ van de beroemde tuinarchitect Zocher, zag de ‘vereniging Groen van Prinsterer’ kans een gereformeerde school voor gewoon lager onderwijs te realiseren. En toen in
1920 de financiering van ‘bijzonder onderwijs’ door het Rijk werd overgenomen, werd op 1 januari 1921 een aanvraag ingediend bij het Haarlems gemeentebestuur.
Na vergunning werd op 22 september 1921 de eerste paal geslagen van ons gebouw, dat er nog steeds staat met de functie ‘basisonderwijs’.